การประท้วงต่อต้านเจ้าหน้าที่สำนักงานตรวจคนเข้าเมืองและศุลกากรแห่งสหรัฐอเมริกา (U.S. Immigration and Customs Enforcement: ICE) เริ่มขึ้นในนครลอสแองเจลิส รัฐแคลิฟอร์เนีย สหรัฐฯ ตั้งแต่วันที่ 6 มิถุนายน 2025 หลังจาก ICE นำกำลังเข้าสุ่มตรวจค้นโรงงาน ห้างค้าปลีก รวมไปถึงโรงชำแหละเนื้อหลายแห่งซึ่งรายล้อมด้วยชุมชนที่ประชากรส่วนใหญ่มีเชื้อสายลาตินอเมริกัน เพื่อกวาดจับผู้ลักลอบเข้าเมืองผิดกฎหมาย โดยผู้สนับสนุน โดนัลด์ ทรัมป์ ประธานาธิบดีคนปัจจุบันในสังกัดพรรครีพับลิกัน ต่างเห็นด้วยกับมาตรการนี้

National Guard คุ้มกันการทำงานของเจ้าหน้าที่ตำรวจตรวจคนเข้าเมือง

อย่างไรก็ดี หนึ่งในผู้ถูก ICE จับกุมและคุมตัวในการสุ่มตรวจค้นช่วงต้นเดือนที่ผ่านมา คือ เดวิด เวร์ตา (David Huerta) แกนนำสหภาพแรงงานชาวอเมริกัน ผู้วิจารณ์นโยบายการตั้งเป้าส่งกลับผู้อพยพจำนวนมหาศาลของทรัมป์ ทำให้เกิดการลุกฮือของทั้งสมาชิกสหภาพแรงงานและประชาชนทั่วไปเพื่อต่อต้าน ICE หลายจุดในนครลอสแองเจลิสและพื้นที่อื่นๆ ในรัฐแคลิฟอร์เนีย

เดวิด เวร์ตา

สำนักงานตำรวจนครลอสแองเจลิส (LAPD) ประกาศให้การประท้วงในบางพื้นที่ซึ่งเกิดเหตุจลาจล ปล้นสะดม และการปะทะกับเจ้าหน้าที่ตำรวจ เป็นการชุมนุมโดยผิดกฎหมาย โดยมีภาพผู้ชุมนุมบางส่วนจุดไฟเผารถตำรวจ ทำลายร้านค้าและอาคารสำนักงานของรัฐ รวมถึงการชูธงชาติเม็กซิโก ทำให้ทรัมป์ใช้อำนาจของประธานาธิบดีออกคำสั่งให้กองกำลังพิทักษ์มาตุภูมิ หรือ National Guard รวม 2,000 นาย พร้อมด้วยหน่วยนาวิกโยธิน รวม 700 นาย เคลื่อนพลไปยังนครลอสแองเจลิสเพื่อควบคุมสถานการณ์และอารักขาเจ้าหน้าที่ ICE ปฏิบัติหน้าที่เมื่อวันที่ 7 มิถุนายน 2025

แกวิน นิวซัม ผู้ว่าการรัฐแคลิฟอร์เนีย และแคร์เรน เบส นายกเทศมนตรีนครลอสแองเจลิส ซึ่งเป็นผู้มีอำนาจในการบริหารสั่งการเกี่ยวกับสถานการณ์ในพื้นที่ ระบุว่า การสั่งการเคลื่อน National Guard ของทรัมป์คือการใช้อำนาจเกินกว่าเหตุ แทรกแซงกิจการภายในของรัฐแคลิฟอร์เนียและนครลอสแองเจลิส เพราะการคุมสถานการณ์ประท้วงเป็นหน้าที่ของสำนักงานตำรวจ และยืนยันว่าการประท้วงที่เกิดขึ้นยังไม่ถึงขั้นควบคุมไม่ได้จนต้องอาศัยกำลังทหารเข้าช่วย และนิวซัมยื่นเรื่องต่อศาลประจำรัฐให้วินิจฉัยระงับคำสั่งเคลื่อนกำลังพลของทรัมป์ทันที

แกวิน นิวซัม

ผู้ว่าฯ นิวซัมยังตอกกลับเพิ่มเติมด้วยว่า ทรัมป์ไม่มีปัญหากับการละเมิดกฎหมายหรือการก่อจลาจล ตราบเท่าที่การก่อเหตุนั้นเป็นไปเพื่อผลประโยชน์ของตัวเอง ซึ่งพาดพิงกรณีทรัมป์ใช้คำสั่งประธานาธิบดีสมัยที่ 2 อภัยโทษผู้สนับสนุนทางการเมืองของตัวเองราว 1,500 คนซึ่งถูกจับกุมและตั้งข้อหาในการบุกอาคารรัฐสภา เมื่อวันที่ 6 มกราคม 2021 เพื่อขัดขวางการประชุมสภาที่กำลังจะพิจารณาลงมติเห็นชอบผลเลือกตั้งประธานาธิบดี ซึ่งครั้งนั้นทรัมป์ได้พ่ายแพ้ให้กับ โจ ไบเดน ประธานาธิบดีสหรัฐฯ ลำดับที่ 46 จากพรรคเดโมแครต 

สื่ออเมริกันหลายสำนักรายงานด้วยว่าการเคลื่อนกำลังพล National Guard โดยไม่ได้รับการร้องขออย่างเป็นขั้นตอนจากผู้ว่าการรัฐเป็นสิ่งที่ประธานาธิบดีสามารถกระทำได้โดยชอบด้วยกฎหมาย แต่การออกคำสั่งเช่นนี้เกิดขึ้นน้อยมาก 

ส่งทหารไปคุมม็อบ เหมือนส่ง K9 ไปต้อนแกะ

เมื่อ National Guard และนาวิกโยธินทยอยเคลื่อนกำลังพลเข้าสู่นครลอสแองเจลิส สำนักข่าวซานฟรานซิสโก The SF Chronicle ได้เผยแพร่ภาพเจ้าหน้าที่ National Guard สวมชุดลายพรางนอนกองบนพื้นอาคารแห่งหนึ่งด้วยท่าทางเหนื่อยล้า เมื่อ 8 มิถุนายน ทำให้เกิดข้อถกเถียงและเสียงวิจารณ์ตามมาอย่างหนักในสื่อสังคมออนไลน์สหรัฐฯ

ผู้สนับสนุนทรัมป์และพรรครีพับลิกันบางส่วนตั้งคำถามว่าสื่อจงใจเผยแพร่ภาพตัดต่อโจมตีทรัมป์ เพราะมีผู้ไม่เห็นด้วยกับการเคลื่อนกำลังพลตีความภาพดังกล่าว สะท้อนให้เห็นการออกคำสั่งโดยหวังความนิยมทางการเมืองแต่ไม่มีแผนการรองรับที่ชัดเจนพอ ทำให้บรรดาทหาร National Guard ไม่ได้รับงบหรือการสนับสนุนจากรัฐส่วนกลาง จึงไม่มีทั้งที่พักหรืออาหารที่เหมาะสมเพียงพอต่อผู้ปฏิบัติหน้าที่

หนึ่งในสาเหตุที่ National Guard ไม่ได้รับการสนับสนุนครั้งนี้เป็นเพราะทรัมป์สั่งการโดยข้ามขั้นการยื่นคำร้องของผู้ว่าการรัฐ ซึ่งโดยตำแหน่งคือผู้มีอำนาจสั่งการ National Guard ที่อยู่ประจำรัฐของตัวเอง โดยกรณีนี้ผู้ว่าฯ นิวซัมแห่งรัฐแคลิฟอร์เนียก็ยืนยันตั้งแต่แรกว่าสถานการณ์ยังควบคุมได้ ทั้งยังมองว่าการส่งทหารมาควบคุมฝูงชนจะยิ่งเป็นการยั่วยุให้เกิดความรุนแรงหนักกว่าเดิม คำสั่งของทรัมป์จึงไม่ได้รับความเห็นชอบจากหน่วยงานปกครองในท้องถิ่น ทั้งยังถูกมองเป็นการแสดงอำนาจเพราะทรัมป์โจมตีว่านิวซัมไร้ความสามารถในการคุมประท้วง และสมควรถูก ICE จับกุมไปด้วย 

National Guard และเจ้าหน้าที่ตำรวจรัฐ

สถานการณ์ดังกล่าวถูกนักวิเคราะห์ตีความว่าเป็นการประลองกำลังระหว่างทรัมป์และนิวซัมซึ่งสังกัดพรรคเดโมแครต โดยมีทหาร National Guard ติดอยู่ท่ามกลางความขัดแย้งทางการเมืองครั้งนี้ 

ต่อมา SF Chronicle ยืนยันว่าภาพ National Guard ที่ไม่ได้รับการดูแลจนต้องอยู่อย่างอัตคัดและแออัดในอาคารรัฐบาลแห่งหนึ่ง ‘ถ่ายจากเหตุการณ์จริง’ โดยไม่มีการตัดต่อใดๆ ทั้งสิ้น และโฆษกของ National Guard ประจำรัฐแคลิฟอร์เนียก็ช่วยยืนยันอีกแรงว่าภาพดังกล่าวเป็นภาพจริง ทำให้เสียงวิพากษ์วิจารณ์การออกคำสั่งแบบลัดขั้นตอนของทรัมป์ดังขึ้นกว่าเดิม 

หนึ่งในความคิดเห็นที่อาจสั่นสะเทือนความนิยมของรัฐบาลทรัมป์มาจากกลุ่มทหารผ่านศึกที่แสดงตัวในสื่อสังคมออนไลน์ว่าไม่เห็นด้วยกับการออกคำสั่งเคลื่อนกำลังพลของทรัมป์ 

Yahoo! News รายงานความเห็นบางส่วนซึ่งระบุว่า ‘ภารกิจหลักของทหารคือการปกป้องมาตุภูมิและประชาชน’ ขณะที่การประท้วงเป็นรูปแบบหนึ่งในการแสดงออกทางการเมืองของประชาชน รัฐบาลควรรับฟังความเห็นของประชาชน การส่งทหารไปคุมการประท้วงจึงขัดต่อคำปฏิญาณของเหล่าทหารอาชีพ

นอกจากนี้ยังมีการเปรียบเทียบว่าการส่งทหารไปคุมฝูงชนของทรัมป์ ไม่ต่างกับการส่งสุนัขตำรวจ หรือ K9 ที่ถูกฝึกเพื่อปฏิบัติหน้าที่ปราบปรามอาชญากรไปต้อนแกะที่ไม่รู้เรื่องรู้ราวอันใด 

แต่ประเด็นสำคัญที่ผู้เชี่ยวชาญด้านความมั่นคงเห็นพ้อง คือข้อเท็จจริงว่าทหารถูกฝึกให้ใช้กำลังอาวุธและการปราบปราม ไม่ได้ถูกฝึกให้สลายการชุมนุมเหมือนตำรวจ ทั้งยังระบุด้วยว่า National Guard จำนวนหนึ่งก็คือคนหนุ่มเลือดร้อน ถ้าเกิดคนเหล่านี้ถูกยั่วยุจากผู้ชุมนุมก็เดาได้เลยว่าจะต้องมีการตอบโต้กลับไปอย่างสาสมแน่นอน และอาจนำไปสู่การใช้ความรุนแรงที่หนักข้อกว่าเดิมในกลุ่มผู้ชุมนุมบางส่วน

จะเกิดอะไรขึ้นเมื่อทหารเข้าแทรกแซง ‘กิจการพลเรือน’

หน้าที่ของทหารในหลายประเทศคือการปกป้องพลเรือนจากภัยคุกคามหรือศัตรูภายนอก ขณะที่ตำรวจถูกวางบทบาทในฐานะผู้บังคับใช้กฎหมายที่ดูแลกิจการพลเรือนในประเทศ แต่ก็มีหลายเหตุการณ์ในหลายพื้นที่ทั่วโลกที่ทหารเข้ามาแทรกแซงกิจการพลเรือน 

การแทรกแซงกิจการพลเรือนของเหล่าทหารมีตั้งแต่การก่อรัฐประหารยึดอำนาจรัฐบาลที่มาจากการเลือกตั้ง ไปจนถึงการส่งทหารเข้าควบคุมหรือสลายการชุมนุมของผู้ประท้วงต่อต้านรัฐบาล ซึ่งหลายกรณีมักเกิดการละเมิดสิทธิมนุษยชน โดยอาจจะมีความหนักเบาแตกต่างกันไป

ในสหรัฐฯ เคยมีกรณีที่ National Guard ถูกส่งไปควบคุมการประท้วงเมื่อปี 1970 ซึ่งมีการเคลื่อนไหวต่อต้านสงครามเวียดนามครั้งใหญ่ ทำให้เกิดโศกนาฏกรรมที่มหาวิทยาลัยเคนต์ในรัฐโอไฮโอ หรือที่เรียกว่า Kent State Shooting โดยบทความใน The Conversation ระบุว่า 4 พฤษภาคม 1970 ทหาร National Guard ยิงกระสุนจริงเข้าใส่ฝูงชนหลังเกิดการยั่วยุและปะทะกับเจ้าหน้าที่ ทำให้ผู้ชุมนุมที่ปราศจากอาวุธเสียชีวิต 4 คน บาดเจ็บอีก 9 คน โดยนักศึกษาที่บาดเจ็บคนหนึ่งกลายเป็นอัมพาตตลอดชีวิต

การที่ทรัมป์ส่งทหาร National Guard เข้าไปยังนครลอสแองเจลิส จึงถูกนักวิเคราะห์มองว่าอาจเป็นชนวนไปสู่ใช้กำลังอาวุธหรือความรุนแรงกับผู้ชุมนุม และนิวซัมระบุว่าทรัมป์เป็นเผด็จการเพราะใช้อำนาจเกินกว่าเหตุเข้าแทรกแซงอำนาจวินิจฉัยของผู้ว่าการรัฐ

นอกจากนี้ การปฏิบัติหน้าที่ของเจ้าหน้าที่ตรวจคนเข้าเมือง หรือ ICE ซึ่งได้รับการสนับสนุนอย่างเต็มที่จากรัฐบาลทรัมป์ยังเป็นสิ่งที่ถูกสังคมตั้งคำถามเพิ่มขึ้นอย่างมากในช่วงหลายเดือนที่ผ่านมา

สำนักข่าว ABC News และ The New York Times รายงานอ้างอิงเอกสารสั่งการภายในรัฐบาลทรัมป์ที่ระบุว่า ICE จะต้องจับกุมผู้ลักลอบเข้าเมืองผิดกฎหมายให้ได้อย่างน้อยวันละ 3,000 คน เพื่อให้บรรลุเป้าหมายส่งกลับผู้อพยพ 1,000,000 คนที่ทรัมป์เคยหาเสียงเอาไว้ นำไปสู่การปฏิบัติหน้าที่แบบเร่งรีบและไม่คำนึงถึงสิทธิหรือสวัสดิภาพของประชาชน

ตำรวจตรวจคนเข้าเมือง (ICE) จับกุมผู้อพยพที่ไม่มีสถานะทางกฎหมาย

นับตั้งแต่ทรัมป์ดำรงตำแหน่งประธานาธิบดีสมัยที่ 2 ตั้งแต่วันที่ 20 มกราคม 2025 มีผู้อพยพถูก ICE ส่งกลับประเทศต้นทาง รวมถึงถูกผลักดันออกนอกสหรัฐฯ หรือถูกส่งไปควบคุมตัวที่ศูนย์กักกันในอ่าวกวนตานาโมประมาณ 2,000 คน แต่หลายกรณีเกิดความผิดพลาดซึ่งนำไปสู่การฟ้องร้องกลับว่าเจ้าหน้าที่รัฐปฏิบัติหน้าที่โดยประมาท ไม่คำนึงถึงความปลอดภัยและสวัสดิภาพของประชาชน

ในกรณีนี้รวมถึงผู้อพยพ 2 รายซึ่งได้รับสัญชาติอเมริกันอย่างถูกกฎหมาย แต่ถูกเจ้าหน้าที่ ของ ICE ส่งกลับประเทศต้นทางโดยไม่รอคำวินิจฉัยจากศาลในเดือมเมษายน-พฤษภาคม และผู้บริหารของ ICE ได้ออกมายอมรับความผิดภายหลัง โดยระบุว่าเหตุการณ์ดังกล่าวเป็นผลจาก ‘การสื่อสารที่ผิดพลาดระหว่างหน่ยงาน’ ทำให้ครอบครัวของผู้อพยพ 2 รายนี้เรียกร้องให้รัฐบาลสหรัฐฯ รับผิดชอบการนำตัวคนกลับมา รวมถึงเรียกร้องค่าชดเชยที่ทำให้ครอบครัวได้รับความเดือดร้อนและหวาดหวั่น

นอกจากนี้ยังมีตำรวจศาลในเมืองทูซอนถูกเจ้าหน้าที่ ICE ควบคุมตัวเพราะได้รับข้อมูลบ่งชี้ตำรวจคนดังกล่าวเป็นสมาชิกแก๊งอาชญากรรมข้ามชาติจากเอลซัลวาดอร์ แม้ผู้ถูกจับกุมจะได้รับการปล่อยตัวในเวลาไม่นาน แต่การสุ่มจับกุมของ ICE ก็กระทบต่อการทำงานของเจ้าหน้าที่ตำรวจศาลคนดังกล่าวซึ่งบางครั้งต้องปกปิดตัวตนในระหว่างการปฏิบัติหน้าที่ และมีอีกหลายกรณีประชาชนร้องเรียนว่า ICE ใช้แอปพลิเคชันประเมินใบหน้าอาชญากรเป็นเบาะแสในการจับกุมหรือคุมตัวผู้ต้องสงสัย แต่ข้อมูลจากแอปดังกล่าวมีข้อผิดพลาด ทำให้ผู้บริสุทธิ์หลายสิบรายถูกกักตัวและสอบปากคำเพราะบางรายไม่ได้พกเอกสารระบุตัวตนติดตัว ทำให้ถูกคุมตัวเป็นเวลานาน 

สำนักข่าว ABC News รายงานอ้างอิงคำให้สัมภาษณ์ของ เจสัน เฮาส์เซอร์ อดีตผู้บริหาร ICE สมัยประธานาธิบดี โจ ไบเดน ซึ่งวิจารณ์การทำงานของ ICE ในยุคทรัมป์ว่าสถานการณ์ตอนนี้อยู่ในภาวะตึงเครียด เพราะนี่เป็นการเล่นไปตามเกมการเมืองของรัฐบาลทรัมป์ และเป้าหมายไม่ใช่เพื่อการปกป้องความมั่นคงของชาติ แต่เป็นแค่การเพิ่มยอดให้ได้ตามจำนวนที่ทรัมป์เคยประกาศไว้

ส่วนกรณีของไทยในช่วงสงครามเวียดนาม รัฐบาลสหรัฐฯ ยุคนั้นมีส่วนอย่างมากในการสนับสนุนกองทัพและรัฐบาลไทยต่อต้านการแผ่ขยายของลัทธิคอมมิวนิสต์ โดยมีการออกคำสั่งให้ตำรวจตระเวนชายแดน (ตชด.) เข้าควบคุมสถานการณ์ตามแนวชายแดน ในสมัยที่ พลตำรวจเอกเผ่า ศรียานนท์ เรืองอำนาจ

ทั้งนี้ ข้อมูลจากมูลนิธิโรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดน ระบุว่า หลังสิ้นสุดสงครามโลกครั้งที่ 2 ไทยประสบกับภาวะจำกัด “ด้วยเงื่อนไขและพันธสัญญาระหว่างประเทศทำให้รัฐบาลไม่สามารถวางกำลังทหารไว้ตามแนวชายแดนของประเทศได้ รัฐบาลในขณะนั้นจึงมีแนวคิดที่จะจัดตั้งหน่วยตำรวจพิเศษขึ้นมาทำหน้าที่รักษาความปลอดภัยและความสงบเรียบร้อยตามแนวชายแดน” หน่วยตำรวจพิเศษอย่าง ตชด. จึงถือกำเนิดขึ้น

แม้จะขึ้นชื่อว่าเป็นตำรวจ แต่หลักการทำงานในด้านยุทธศาสตร์ของหน่วยตำรวจพิเศษนี้คือต้องสามารถ ‘ปฏิบัติการรบนอกแบบได้’ และพร้อมที่จะ ‘สนับสนุนกองทัพได้ทันทีเมื่อเกิดสงคราม’ โดยหน่วยตำรวจนี้ต้องสามารถเดินเท้าหรือเข้าไปในพื้นที่โดยการส่งทหารอากาศ และทำการปราบปราม ‘โจรผู้ร้าย’ ที่ใช้รอยต่อของประเทศและจังหวัดเป็นที่ซุกซ่อน และทำการสกัดกั้นปราบปรามการลักลอบขนสิ่งผิดกฎหมายผ่านแดน ซึ่งอาจเปรียบเทียบกับกรณี National Guard ของสหรัฐฯ ซึ่งถูกส่งไปควบคุมสถานการณ์ตามแนวชายแดนรัฐที่เชื่อมต่อกับประเทศเม็กซิโกในช่วงนี้ได้เช่นกัน

อ้างอิง: ABC News (1), ABC News (2), ABC News (3), AXIOS, CFR, The Conversation, Forbes, Fortune, PBS, Newsweek (1), Newsweek (2), NPR (1), NPR (2), NPR (3), GOV. CA, ABC7, Slate, TIME, The Marshall Project, The New York Times, ICE Gov, Reuters, Partnership for New Americans, SF Chronicle, Yahoo! News