Slice of Life : ความสะเทือนใจ

ถ้าความสะเทือนใจหายไป คุณจะเขียนหนังสือได้อีกไหม

นั่นเป็นคำถามที่ใครคนหนึ่งเคยถามผมเมื่อนานมาแล้ว

มันทำให้ผมนึกไปถึง ฮันส์ คริสเตียน แอนเดอร์สัน ผู้พลุ่งพล่านและเต็มไปด้วยจินตนาการกับความคิดสร้างสรรค์ เขาคือผู้รังสรรค์นิทานอย่าง ‘เงือกน้อย’ หรือ Little Mermaid กับเรื่องราวที่เหนือล้ำความคิดและความรู้สึก พาเราดำดิ่งลงไปใต้สมุทร กับพรายฟองของชีวิต ความรัก ความดับสิ้นอาดูร ความสูญเสีย และการจบสิ้นลงของการดำรงอยู่ ...สลายร่างของเงือกน้อยกลายเป็นน้ำทะเล เป็นหนึ่งเดียวกับสรรพสิ่งอย่างเงียบงัน - โดยไม่มีใครแยแสสนใจแม้สักนิด แม้กระทั่งคนที่เงือกน้อยรักอย่างที่สุด

มันคือความรักที่สูญเปล่า

มันคือชีวิตที่สูญเปล่า

และเราเรียกสิ่งนั้นว่า ความสะเทือนใจ

ความสะเทือนใจอันใหญ่หลวงยิ่งอีกเรื่องหนึ่ง อยู่ในนิทานแสนปวดร้าวของ ออสการ์ ไวลด์ เรื่องราวของนกไนติงเกลผู้หลงรักเด็กหนุ่มคนหนึ่ง มันอยากทำทุกอย่างเพื่อให้เด็กหนุ่มคนนั้นสนใจมัน แต่เด็กหนุ่มคนนั้นหลงรักเด็กสาวอีกคนหนึ่ง และเป็นทุกข์ร้อนใจ เพราะอยากได้ดอกกุหลาบสีแดงฉานไปมอบให้เด็กสาว เผื่อว่าเด็กสาวจะรับรักของเขาได้บ้าง

แต่ดอกกุหลาบในสวนมีแต่สีขาว ดังนั้น สิ่งที่นกไนติงเกลทำ ก็คือแนบหน้าอกของมันเข้ากับหนามกุหลาบในยามค่ำคืน ใต้อำนาจของดวงจันทร์ เพื่อให้เลือดของมันไหลถ่ายเทจากหัวใจไปสู่ดอกกุหลาบ แล้วเปลี่ยนกุหลาบขาวให้เป็นกุหลาบแดงที่แดงสดยิ่งกว่าที่โลกเคยเห็น - แม้ต้องแลกมาด้วยชีวิต

เด็กหนุ่มดีใจที่ได้ดอกกุหลาบนั้น เขาเด็ดไปให้เด็กสาว เพียงเพื่อจะพบความไม่แยแสของเด็กสาว และดอกกุหลาบที่แลกมาด้วยชีวิตของนกตัวเล็กๆ ตัวหนึ่ง สุดท้ายก็เหลือเพียงกลีบดอกไม้ที่ถูกเหยียบย่ำอยู่บนทางเดิน

ใช่ - นี่ก็คือความรักที่สูญเปล่า

และนี่ก็คือชีวิตที่สูญเปล่า

และเป็นอีกครั้ง ที่เราเรียกสิ่งนี้ว่าความสะเทือนใจ

แล้วมันจะหายไปได้ไหม?    

ได้สิ - ผมบอกใครคนนั้นในวันที่ฟ้าหม่นเป็นสีเทา สีเดียวกับทะเลที่รายล้อมรูปปั้นเงือกน้อยริมโขดหินที่โคเปนเฮเกน เหมือนที่จู่ๆ วันหนึ่ง ฮันส์ คริสเตียน แอนเดอร์สัน พบว่าจินตนาการที่เคยพรั่งพรูออกมานั้นเหือดแห้งไป

มันหายไปเสียเฉยๆ เหมือนไม่เคยมี ไม่เคยเกิดขึ้น และเขาก็เขียนหนังสือไม่ได้อีก ไม่เคยมีเรื่องเล่าอันเพริศแพร้วใดๆ หลุดหล่นออกมาจากปลายปากกาของเขาได้อีก

ห้าปีถัดมา - เขาก็ตาย

แอนเดอร์สันไม่เหมือน ออสการ์ ไวลด์ ผู้ที่ตัวหนังสือของเขายังพรั่งพรูออกมาจนวันตาย ไวลด์ไม่ได้มีบั้นปลายชีวิตที่ร่ำรวย ยิ่งใหญ่ งดงาม และได้รับการยอมรับจากสังคมแบบเดียวกับแอนเดอร์สัน ความรักของเขาทำให้เขาต้องรับโทษ ความรักประเภทที่ไม่มีชื่อ ไม่มีใครกล้าเอ่ยนาม ความรักประเภทนั้นได้ลงทัณฑ์เขา แต่นั่นก็ทำให้เขายังหลั่งไหลสายธารตัวหนังสือและความคิดออกมาเรื่อยๆ

เพราะเขาถูกกระทำ เขารัก เขาถูกแยกห่างจากความรัก เขาปวดร้าว ทั้งจากความรักและการถูกกระทำ

มันเป็นความรักที่สูญเปล่าไหม

มันคือชีวิตที่สูญเปล่าหรือเปล่า - เราอาจตอบไม่ได้

แต่ที่ตอบได้แน่ๆ ก็คือ - นี่คือความสะเทือนใจ เป็นความสะเทือนใจที่สังคมโดยรวมได้ร่วมกันโบยตีความรักของคนผู้หนึ่ง แต่เป็นการโบยตีและความสะเทือนใจนั้นนั่นเอง ที่ทำให้ตัวหนังสือของเขายังคงหลั่งรินออกมาไม่รู้จบ

เมื่อถูกถามว่า - ถ้าความสะเทือนใจหายไป คุณจะเขียนหนังสือได้อีกไหม, สิ่งที่เกิดขึ้นกับผม - ก็คือความสะเทือนใจ

ไม่ใช่กับตัวเอง แต่กับชะตากรรมของมนุษยชาติที่ช่างย้อนแย้งได้อย่างน่าสะเทือนใจเสียเหลือเกิน

Slice of Life คือความเรียงว่าด้วยชีวิตเล็กๆ ของผู้คนที่อยู่รายล้อมรอบตัวของเราในสังคม ชีวิตที่อาจมีคนมองเห็นหรือมองไม่เห็น แต่หากเชื่อว่า ทุกชีวิตมีเรื่องเล่า ยิ่งทุกข์ยากยิ่งสลักสำคัญ ยิ่งเล็กจ้อยยิ่งใหญ่โต ยิ่งสามัญธรรมดาก็ยิ่งสูงส่ง เราก็จะเห็นความสำคัญของชีวิตผู้คน …ผู้คนที่เตือนให้เรารับรู้ถึงชีวิต - ด้วยชีวิตของพวกเขาเอง

Illustration: Nuttal-Thanatpohn Dejkunchorn