กสศ. กระทรวงศึกษาฯ เงาที่กำลังเติบใหญ่ กับการกระจายอำนาจที่ถอยหลัง

Summary

• กองทุนเพื่อความเสมอภาคทางการศึกษา (กสศ.) เกิดขึ้นหลังยุครัฐประหาร 2557 และมีระบุหน้าที่ไว้ในรัฐธรรมนูญ 2560 ว่ามีหน้าที่ช่วยเหลือผู้ขาดแคลนทุนทรัพย์ เพื่อลดความเหลื่อมล้ำในการศึกษา และเพื่อเสริมสร้างและพัฒนาคุณภาพและประสิทธิภาพครู
• แหล่งรายได้ของ กสศ. นั้น จากกฎหมายจะได้เงินตั้งต้นมาจากรัฐ 1,000 ล้านบาท รายได้จากสำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาล และที่โอนมาจาก สสส. รวมไปถึงแหล่งอื่นๆ ทั้งเงินและทรัพย์สินของกองทุนไม่ต้องนำส่งคลังเป็นรายได้แผ่นดิน ซึ่งหากวัดที่ตัวเงินแล้ว กสศ. มีรายได้มากกว่า สสส.
• งบประมาณเกินครึ่ง คือ งบอุดหนุน ‘นักเรียนทุนเสมอภาค’ หรือนักเรียนยากจนพิเศษแบบมีเงื่อนไข 3,600 ล้านบาท สำหรับนักเรียนเทอมละราว 1.3 ล้านคน โดย กสศ. ทำหน้าที่เป็นเจ้าของเงินและผู้พิจารณาอนุมัติการให้ทุน เท่ากับว่า กสศ. มีอำนาจให้คุณให้โทษกับเด็กนับล้านได้
• เมื่อ กสศ. มีวิธีการจัดการแบบรวมศูนย์ อาจขัดกับการกระจายอำนาจและการมีส่วนร่วม และในระยะยาว กศส. อาจมีอำนาจทัดเทียมกับกระทรวงศึกษาธิการ ทั้งที่ทุกวันนี้ การเรียกร้องทำกระทรวงศึกษาธิการให้เล็กลง ใส่ใจกับการกระจายอำนาจการศึกษาไปสู่ท้องถิ่น คือสิ่งที่ควรเกิดขึ้นมากกว่า