หมดศรัทธากับการประชุมอาเซียน เมื่อเวทีอาเซียนถูกใช้เป็นเครื่องมือ ‘ถ่วงเวลา’ มากกว่าจะเป็นพื้นที่ยุติความรุนแรงชายแดนไทย-กัมพูชา

Summary

• การประชุมรัฐมนตรีต่างประเทศสมัยพิเศษ เมื่อวันที่ 22 ธันวาคมที่ผ่านมาจัดขึ้นหลังจากที่กองทัพไทยและกัมพูชาได้เปิดศึกปะทะกันรอบใหม่อย่างรุนแรง แต่หลังจากเจรจากันแล้วก็ดูท่าว่าจะไม่ทำให้สถานการณ์ดีขึ้นไปมากกว่านี้
• ในขณะที่กัมพูชาเรียกร้องให้หยุดยิง รัฐมนตรีต่างประเทศของไทยมีจุดยืนหนักแน่นไม่ยอมหยุดยิง และมีข้อเสนอว่า “ให้กัมพูชาเป็นฝ่ายหยุดยิงก่อน หยุดจริงๆ และให้ความร่วมมือกับประเทศไทย ในการเก็บกู้กับระเบิด” โดยไม่พูดสักคำเดียวว่าไทยจะทำอะไรแลกเปลี่ยน นั่นย่อมไม่ใช่การเจรจาระหว่างประเทศเพื่อแก้ไขปัญหาความขัดแย้งแต่อย่างใด
• ในขณะที่ประธานอาเซียนได้แต่แถลงการณ์เรียกร้องให้ยับยั้งชั่งใจและเคารพข้อตกลงเดิม ไม่ต่างอะไรกับการท่องคาถาบทเดิมซ้ำๆ ท่ามกลางไฟสงครามที่ยังคุกรุ่น โดยการตัดสินใจจริงถูกผลักกลับไปสู่กลไกกลาโหมแบบทวิภาคี ซึ่งเป็นพื้นที่ที่ตรรกะของทหารจากการเสนอให้ไปหารือกันในที่ประชุมคณะกรรมการชายแดนทั่วไป (GBC)
• เมื่อสันติภาพถูกทำให้เป็นเพียงวาทกรรมเพื่อรักษาหน้า และอาเซียนถูกลดบทบาทเหลือแค่ผู้แสดงความห่วงกังวลโดยไร้อำนาจบังคับ ความศรัทธาที่สังคมเคยมีต่ออาเซียนในฐานะกลไกป้องกันสงครามของภูมิภาคก็ย่อมสึกกร่อนลงอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้
• และความพ่ายแพ้ที่แท้จริงในครั้งนี้อาจไม่ใช่เรื่องที่ว่าใครจะชนะหรือแพ้ในสมรภูมิ แต่คือการที่ภูมิภาคอาเซียนยังไม่สามารถหยุดยั้ง ความรุนแรงระหว่างสมาชิกของตนเองได้เลย