มอง ‘ตัวละครหญิง’ ในนิยายของ ทมยันตี สตรีหัวก้าวหน้า ผู้บูชาความเป็น ‘ชาตินิยม’

Summary

• บนถนนสายวรรณกรรมของไทยนั้น ยากจะปฏิเสธว่า คุณหญิง วิมล ศิริไพบูลย์ เจ้าของนามปากกา ทมยันตี มีบทบาทที่สำคัญอย่างยิ่งในฐานะนักเขียนและศิลปินแห่งชาติ สาขาวรรณศิลป์ พ.ศ.2555 โดยนิยายหลายเรื่องทั้งภายใต้นามปากกา ทมยันตี หรืออื่นๆ ล้วนสร้างแรงกระเพื่อม ตลอดจนแรงบันดาลใจให้นักเขียนนักอ่านรุ่นหลังหลายต่อหลายคน เช่น ‘คู่กรรม’, ‘ทวิภพ’ หรือ ‘อตีตา’
• ทมยันตี เพิ่งเสียชีวิตลงด้วยวัย 85 ปี ในวันที่ 13 กันยายน ที่ผ่านมา โดยระหว่างห้วงเวลากว่าหกทศวรรษในฐานะนักเขียนอาชีพ งานเขียนของทมยันตีมักเล่าเรื่องผ่าน ‘ตัวละครหญิง’ เป็นหลัก พร้อมกับการสำรวจบทบาทของพวกเธอผ่านความเป็นแม่, เป็นเมีย หรือเป็นลูกสาว ซึ่งตัวละครหลายตัวมักเชิดชูคุณค่า หรือเกียรติยศของตัวเอง และพร้อมกันนั้นก็ยืนหยัดในอุดมการณ์ ‘ชาตินิยม’ อย่างเข้มข้นเสมอ
• เราจึงอาจจะพอกล่าวได้ว่า ตัวละครหญิงในนิยายของทมยันตีนั้น ก็เป็นเสมือนกระจกสะท้อนภาพความเป็นหญิงในอุดมคติของเจ้าตัว ไม่ว่าจะเป็นนักการเมือง เป็นหญิงที่มีความ ‘สมัยใหม่’ หากแต่ก็ยังยึดโยงอยู่กับกรอบวาทกรรมเดิมๆ ของความเป็นหญิงที่สังคมกำหนดด้วย