‘ละครออนไลน์’ ช่วงโควิด-19 ...ทางรอดชั่วคราวของคนทำละครเวที

“แล้วเราก็เชื่อว่ากลุ่มคนทำจะเล็กหรือใหญ่ (ทั้งจากเงินทุนหรือสถานที่จัดแสดง) มันไม่สำคัญหรอก ถ้าจะทำก็คือทำให้มันดี เดี๋ยวคนดูก็ตามมาเองแหละ” เอื้อกล่าวด้วยความมั่นใจ “ทำไปเลยค่ะ ถึงอาจต้องอาศัยคนรู้จักช่วยกันโปรโมตสักหน่อย แต่เราเชื่อว่าหลายคนพร้อมยินดีสนับสนุนศิลปะละครเวทีกันอยู่แล้ว ไม่ว่าจะเป็นคนที่ติดตามละครหรือคนที่ไม่ได้อินกับวงการนี้ก็เถอะ ถ้าใครอยากทำก็ทำเลย”

“แต่จะบอกว่า ด้วยเศรษฐกิจแบบนี้ อย่าทำอะไรที่มันเกินตัว อย่าให้ตัวเองเจ็บตัวก็พอ เริ่มจากทำให้เป็น Showcase เล็กๆ ของทีมตัวเอง เป็น Profile ของเราไปเรื่อยๆ คนจะดูมากหรือน้อย ก็คงต้องให้ผลงานพิสูจน์ตัวมันเอง”

แต่ในการที่จะช่วยให้ละครออนไลน์มีผู้เข้าชมได้นั้น นอกจากตัวผลงานเองแล้ว การประชาสัมพันธ์ก็ถือเป็นเรื่องสำคัญที่ไม่อาจละเลยได้

“อย่างตอนนี้งานออนไลน์ของ B-Floor ก็ต้องมาคุยกันว่า เราต้องทำพีอาร์เหมือนทำโปรดักชั่นนะ เพราะถ้าเราอยากให้มีคนเข้ามาดู ก็ต้องจริงจังกับการพีอาร์เท่ากับการทำละคร เราต้องหาวิธีดึงคนดู เพราะตอนนี้คู่แข่งมันเยอะกว่าเดิม เนื่องจากการทำละครออนไลน์ไม่ได้แข่งกันแค่คนทำละครในประเทศเท่านั้น แต่มันต้องแข่งกับคนทั่วโลกด้วย และสำหรับคนจากประเทศอื่น ก็ถือเป็นโอกาสดีที่เขาจะได้ดูผลงานของเรา” ปูเป้อธิบายถึงสถานการณ์ปัจจุบัน

“การตลาดของสตรีมมิงก็เหมือนกับการขายของออนไลน์น่ะค่ะ ถ้าเราอยากให้เขารู้ว่ามันมีงานชิ้นนี้อยู่ ก็ต้องใช้วิธีโปรโมตเยอะเหมือนกัน” พี่จากล่าวเสริม

ดังนั้น หากผู้ชมจะเลือกซื้อบัตรชมละครสักเรื่อง มันอาจไม่จำเป็นต้องเป็นงานที่ ‘โด่งดัง’ ก็ได้ เพราะแค่เห็นว่าละครเรื่องนั้นมีเนื้อหาที่ตรงกับความสนใจ พวกเขาก็น่าจะยินดีเสียเงินให้กับสิ่งที่อยากดูจริงๆ แล้ว

อย่างไรก็ดี เช่นเดียวกับการแสดงสด ละครออนไลน์เองก็มีอยู่หลายประเภท ซึ่งแต่ละประเภทก็มี ‘ค่าใช้จ่าย’ ในการจัดแสดงหรือการดำเนินการที่แตกต่างกันไป ‘การตั้งเรตราคา’ จึงเป็นอีกหนึ่งปัจจัยที่ต้องคำนึงถึง “สำหรับเรา ความรู้สึกของการดูสดมันคือราคาหนึ่ง การดูการแสดงย้อนหลังที่ถูกถ่ายทำเอาไว้สำหรับออนไลน์ก็เป็นอีกราคาหนึ่ง” ปูเป้กล่าว

ยกตัวอย่างเช่น เทปบันทึกการแสดงสดของ Dreambox ที่แม้จะเปิดให้ชมทางออนไลน์ด้วย ‘ราคา’ ที่ใกล้เคียงกับบัตรจริง (เวลาดูสดในโรงละคร) แต่ผู้ชมก็ยังสามารถเข้าไปชมละครได้นานถึง 15 วัน ซึ่งพวกเขาจะดูกี่รอบก็ได้ตามความพึงพอใจ

ละครออนดีมานด์ (On Demand) ของ B-Floor ที่คิดค่าเข้าชมเพียง 1 ใน 3 ของราคาบัตรจริง เนื่องจากทางโปรดักชั่นไม่ได้มีการตั้งไว้เพื่อสตรีมมิง แต่เป็นเพียงบันทึกการแสดงเฉยๆ ทางโปรดักชั่นจึงคิดราคาเต็มไม่ได้ เพราะมันไม่ได้ถูกถ่ายมาเพื่อการนั้น

จากตัวอย่างที่ได้กล่าวมานี้ ทำให้เราพอจะอนุมานได้ว่า การคิดราคาค่าเข้าชมของละครออนไลน์มักขึ้นอยู่กับค่าใช้จ่ายของโปรดักชั่น, ประเภทของการถ่ายทำ หรือค่าดำเนินการต่างๆ ซึ่งแม้จะสามารถตั้งได้ตามความเหมาะสม แต่ก็ควรเป็นตัวเลขที่สมเหตุสมผลพอที่ผู้ชมจะสามารถ ‘จ่ายได้’ ในยุคที่ต้องประหยัดเช่นนี้

เอื้อยังพูดถึงการตั้งราคาละครออนไลน์ว่า “แต่เราก็ไม่แน่ใจนะ ว่ามันจะคุ้มหรือเปล่ากับการขายบัตรราคาออนไลน์ที่ไม่ควรจะขายแพงแบบนี้” เพราะคงต้องขึ้นอยู่กับการบริหารจัดการภายในโปรดักชั่นด้วย ว่าจะหาวิธีพลิกแพลงในการทำละครให้มีคุณภาพไปพร้อมกับการได้รับผลตอบแทนที่ ‘คุ้มค่า’ อย่างไรบ้าง เพราะละครทุกเรื่องก็ย่อมมีค่าใช้จ่ายที่ไม่เท่ากัน ไม่ว่าจะเป็นค่าอุปกรณ์ ค่าฝึกซ้อมนักแสดง หรือค่าใช้จ่ายอื่นๆ ที่แฝงอยู่

แต่เธอก็ยังมองว่า มันถือเป็นเรื่องที่น่าท้าทายสำหรับคนทำละครอยู่ดี โดยเฉพาะคนรุ่นใหม่ๆ ในวงการ “เด็กสมัยใหม่ทำงานกับสื่อวิดีโอ ใช้กล้องและทำงานตัดต่อได้ดี เราว่าเขาน่าจะมีวิธีสื่อสารผ่านแพลตฟอร์มเหล่านี้ได้น่าสนใจกว่าเรา”

และพวกเขาก็หวังว่า คนทำละครเวทีไทยจะมีกำลังใจในการสร้างสรรค์ผลงานดีๆ ต่อไป แม้ยังต้องตกอยู่ในสถานการณ์ที่เต็มไปด้วยข้อจำกัดเช่นนี้ก็ตาม